خبرنگاران اصفهان میزبان ریزگردهای سه استان همجوار - مجله سامی

به گزارش خبرنگاران، اصفهان از جمله مناطق خشک و کویری مرکزی ایران به شمار می رود که واقع در مرکز کشور و دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است و از این پهنه 3.2 میلیون هکتار معادل 32 درصد سطح استان را اراضی بیابانی و شنزار تشکیل شده است که به طور عمده در بخش های شمالی و شرقی آن پراکنش دارند، این اراضی مشتمل بر 16 کانون بحرانی فرسایش بادی است که حدود یکهزار 100 هزار هکتار از استان را به خود اختصاص داده است.

تا به امروز 16 کانون گرد و غبار در استان شناسایی شد هرچند تعدادی کانون نیز در استان ها و کویرهای همجوار در شمال و شرق مانند سمنان و یزد بر این خطه تأثیر می گذارند.

به گزارش مرکز ملی تغییر هوا و اقلیم، اصفهان در بین هشت کلانشهر ایران (شامل تهران، اصفهان، مشهد، تبریز، کرج، اهواز، شیراز و اراک) رتبه نخست آلودگی هوا را دارد.

نداشتن طرح جامع علمی و عملی، موازی کاری، نبود ضمانت اجرایی قوانین و مدیریت یکپارچه شهری، نگرش سلیقه ای و نبود کنترل آلاینده ها از جمله عوامل پیشروی آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور از جمله اصفهان از سوی کارشناسان اعلام شده است.

ضرورت اجرای همزمان طرح های بیابان زدایی

طرح های بیابان زدایی و شناسایی کانون های گرد و غبار به تاکید مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان باید بطور همزمان در استان های سمنان، قم، یزد و اصفهان اجرا گردد.

آنطور که منصور شیشه فروش در گفت و گو با خبرنگاران گفت گرد و غبار استان اصفهان متاثر از کانون های داخل استانی و خارج از استانی است که با وزش بادها استعداد فعال شدن این کانونها وجود دارد.

وی ادامه داد: درخواست ما از سازمان جنگل ها و آبخیزداری کشور این است که عملیات کنترل کانون های گرد و غبار اصفهان را با تدبیر و بطور همزمان با استان های دیگر انجام دهد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: تقویت اعتبارات این استان با توجه به وسعت بیابانهای آن از دیگر درخواست ها برای ادامه اجرای طرح مقابله با گرد و غبار در اصفهان است.

وی افزود: وزش بادهای شرق به غرب از سمت استان سمنان به طرف شمال و شرق اصفهان موجب فعال شدن سیستم های گرد و غبار در این مناطق می گردد.

شیشه فروش گفت: سال گذشته 2 روز بسیار ناسالم به دلیل گرد و غبار در این استان داشتیم و امسال هم در تابستان 2 روز بسیار ناسالم در محدوده مناطق مرکزی اصفهان گزارش شد.

به گفته وی وجود شرایط خاص در استان اهمیت و ضرورت اجرای طرح های مقابله با گرد و غبار را دوچندان نموده است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه اقدامات خوبی در راستای مقابله با گرد و غبار در این استان انجام شد اما کافی نیست گفت: سازمان جنگل ها و مراتع و آبخیزداری باید ضمن شناسایی کانون های گرد و غبار، نسبت به اجرای طرح های تثبیت بیابان در این مناطق اقدام کند.

سه دستگاه در حوزه مقابله با گرد و غبار در اصفهان نقش اصلی دارند

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت:سازمان های هواشناسی، محیط زیست و منابع طبیعی بطور ویژه و مستقیم در راستای مقابله با گرد و غبار در این استان مسوولیت دارند.

وی ادامه داد: بر اساس آیین نامه ذیربط موجود، سازمان هواشناسی باید نسبت به توسعه ایستگاه های سنجش آلاینده ها در مناطق کویری اقدام کند و نسبت به پایش مرتب و پیش بینی های گرد و غبار اقدام کند.

شیشه فروش با بیان اینکه اصفهان به رادار هواشناسی احتیاج دارد، اظهارداشت: سازمان هواشناسی کشور باید نسبت به ایجاد رادار هواشناسی و ایستگاهها در این استان اقدام کند و تجهیزات هواشناسی را در مناطق بیابانی ایجاد کند.

وی افزود: سازمان محیط زیست هم در زمینه منشا یابی گرد و غبار مسوولیت دارد و باید نسبت به اجرای طرح های موثر برای پیشگیری از آلودگی هوا اقدام کند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: سازمان محیط زیست باید نسبت به تقویت ایستگاه های سنجش آلاینده های هوا در استان اقدام کند.

وی اعلام کرد: آب منطقه ای اصفهان هم با همکاری وزارت نیرو باید در راستای احیای زاینده رود اقدام کند.

شیشه فروش گفت: تامین حقابه های گاوخونی و جریان دائمی رودخانه زاینده رود به کاهش کانون های گرد و غبار در استان اصفهان یاری بسیاری خواهد نمود.

تحصیص 600 میلیارد ریال برای طرح های بیابان زدایی و مهار ریزگردها در اصفهان

رییس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان در گفت و گو با خبرنگاران اظهارداشت: در هفت سال گذشته و طی دولت های یازدهم و دوازدهم برای طرح های مختلف بیابان زدایی و مهار ریزگردها در استان اصفهان 600 میلیارد ریال تخصیص یافت.

حسنعلی نریمانی افزود: از لحاظ اعتبارات تخصیص یافته برای اجرای طرح های بیابان زدایی در مقایسه سال های 98 و 96 رشد 43 برابری را در طرح های بیابان زدایی مشاهده می کنیم این معنا که در سال 98، 430 میلیارد ریال برای این طرح ها در اصفهان اختصاص یافت و این در حالی است که این میزان در سال 96 میزان 10 میلیارد ریال بود.

وی ادامه داد: در مقایسه سال های 96 با 94 نیز رشد اعتبارات طرح های بیابان زدایی در استان اصفهان مشهود بود به این ترتیب که در سال 96، 10 میلیارد ریال و در سال 94، 4 میلیارد ریال برای این طرح ها اختصاص پیدا کرد.

به گفته وی در مدت یاد شده 140 قرارداد، پروژه و طرح در قالب فعالیت هایی همچون نهالکاری، مدیریت رواناب، مالچ پاشی، احداث بادشکن و مدیریت جنگل دست کاشت اجرا شد.

رییس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان گفت: در سال 92 و در ابتدای دولت یازدهم تشکیل کارگروه مقابله با گرد و غبار در استان اصفهان اقدامی چشمگیر، موثر و کارآمد برای مهار ریزگردها و بیابان زدایی بود که سه محور ساماندهی معادن شرق اصفهان به عنوان عاملی برای فراوری و افزایش گرد و غبار، نهال کاری در مناطق بیابانی و انتقال پساب به منظور آبیاری نهال های کاشته شده در بیابان ها را دنبال می کرد.

نریمانی افزود: در پی آن از پنج معدن فعال گچ در شرق اصفهان سه معدن تعطیل شد و یکی دیگر نیز در امسال به کار خود سرانجام می دهد و معدن آخر سال آینده متوقف خواهد شد تا حجم قابل توجهی از گرد و غباری که به دلیل رسوب در دشت شرق استان به وجود می آمد از بین برود.

وی تاکید نمود: طرح های بیابان زدایی و مهار ریزگردها که در استان اصفهان انجام می گردد نقش بسزایی در مهار این پدیده در مناطق و استان های همجوار نیز خواهد داشت برای مثال محور بیابانی حدفاصل شهرهای انارک - نایین در شرق اصفهان می تواند مناطق جنوب شرقی آن در استان یزد و شهرستان اردکان را تحت الشعاع قرار دهد.

رییس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان اظهارداشت: برای مثالی دیگر مهار گرد و غبار و اجرای طرح های بیابان زدایی در شهرستان آران و بیدگل در شمال استان اصفهان اثر قابل توجهی برای انتشار ریزگرد در استان قم و تهران خواهد داشت.

به گفته نریمانی، پدیده های بیابان زایی، گرد و غبار و ریزگردها سالانه سبب خسارت یک هزار و 124 میلیارد ریالی به زیرساخت های استان اصفهان می گردد.

950 هزار هکتار کانون ریزگرد اصفهان احتیاجمند اعتبار و برنامه است

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: اگر اعتبار لازم و برنامه مدونی برای 950 هزار هکتار کانون ریزگرد نداشته باشیم، نقاط مختلف این استان در سال های آینده دچار مشکل خواهد شد.

ایرج حشمتی در نشست هم اندیشی محیط زیست شهرستان های کاشان و آران و بیدگل اعلام کرد: 950 هزار هکتار کانون ریزگرد در استان اصفهان وجود دارد که متاسفانه بیشتر آن در حوزه آران و بیدگل است اما اصفهان را نیز هدف قرار می دهند.

وی یادآور شد: بیش از یک هزار و 100 هکتار کانون فرسایش در استان اصفهان وجود دارد که تا به امروز سازمان جنگل ها و مراتع توانسته است، نزدیک به 200 هکتار آن را رفع کند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان افزود: برای رفع کردن این ریزگردها 140 میلیارد ریال اعتبار سال گذشته از محل صندوق توسعه ملی به اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان اختصاص یافت که توانست برای پنج هزار هکتار آن برنامه ریزی کند و بقیه مانده است.

105 میلیارد ریال به بیابان زدایی در اصفهان اختصاص یافت

در همین ارتباط مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفت و گو با خبرنگار خبرنگاران اظهارداشت: 105میلیارد ریال اعتبار امسال برای اجرای طرح های بیابان زدایی در این استان اختصاص یافت که برای مقابله با کانون های گرد و غبار هزینه می گردد.

منصور شیشه فروش افزود: این اعتبارات در راستای نهال کاری و کشت گیاهان مقاوم به خشکی، مالچ پاشی و مدیریت روان آبها هزینه می گردد.

وی افزود: امسال 900 هکتار نهال کاری در شهرستان های اصفهان، آران و بیدگل و انارک انجام خواهد شد همچنین آبیاری و مراقبت از 2 هزار هکتار از جنگل های دست کاشت و یک هزار هکتار از روان آب ها در امسال انجام خواهد شد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه سال گذشته اقدامات ارزشمندی در زمینه نهال کاری و مالچ پاشی اجرا شده است و همچنان ادامه دارد اعلام کرد: سال گذشته بصورت ویژه 19 میلیارد و 200 میلیون تومان در زمینه نهال کاری در یک هزار و 480 هکتار از عرصه های بیابانی استان در اصفهان، برخوار و نایین اختصاص پیدا کرد.

وی ادامه داد: سال گذشته 305 هکتار مالچ پاشی با اعتبار 24 میلیارد تومان در مناطق بیابانی بمنظور تثبیت شن ها انجام شد که این اقدامات همچنان ادامه دارد.

شیشه فروش گفت: پارسال 50 کیلومتر کار ایجاد بادشکن غیر زنده روی تپه های شنی استان با هدف پیشگیری از حرکت شن ها انجام شد.

به گفته وی همچنین 300 کیلومتر بادشکن زنده نیز در اطراف مزارع برای جلوگیری از تبخیر و بهره برداری از آبیاری و جلوگیری از فرسایش انجام شد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: عملیات کنترل روان آب ها با هدف تغذیه سفره های آب زیرزمینی و بمنظور جلوگیری از جابه جایی کانون های گرد و غبار توسط باد در سطح یک هزار و 600 هکتار زمین های بیابانی استان اجرا شده است.

وی گفت: عملیات مبارزه با آفت موش در سطح چهار هزار هکتار از جنگل های دست کاشت و بیابان های استان اصفهان انجام شد.

شیشه فروش گفت: سه میلیون و 200 هزار هکتار معادل یک سوم از مجموع مساحت 10 میلیون و 700 هزار هکتاری این استان بیابانی است.

وی افزود: 16 کانون بحران فرسایش بادی در استان اصفهان شناسایی شده است که وسعت آنها بطور تقریبی یک میلیون و 90 هزار هکتار است و این کانون ها سالانه 39 میلیارد تومان خسارت به جاده ها، تاسیسات، راه ها و زیرساخت های استان وارد می نمایند.

استان اصفهان به مرکزیت شهرستان اصفهان با 24 شهرستان، مساحتی معادل 10.7 میلیون هکتار دارد که بیش از 90 درصد از این مساحت را معادل 9.8 میلیون هکتار عرصه های منابع طبیعی و ملی و از این میزان حدود 403 هزار هکتار جنگل معادل (4 درصد)، 6 میلیون هکتار مرتع معادل (64 درصد) و سه میلیون هکتار بیابان معادل (32 درصد) در بر گرفته است.

گسترش روزافزون بیابان زایی در کشور نشان از بحرانی شدن این پدیده طبیعی دارد. رعایت نکردن حقابه های زیست محیطی همچون خشکیدگی تالاب ها و دریاچه ها از مهم ترین عوامل در افزایش پدیده بیابان زایی، ریزگردها و شن های روان است که در این زمینه ایران در منطقه رتبه نخست را در اجرای سیاست های مقابله با بیابان زایی دارد.

امروزه یکی از مهمترین دغدغه هایی که توجه جدی صاحب نظران و برنامه ریزان را به طرف مفهوم بیابان زدایی و مهار بیابانزایی جلب نموده است، انبوهیِ جمعیت در محیط ها و مناطق اکولوژیک و تداوم آن در آینده، رشد حیرت آور کلان شهرها، توسعه صنعتی لجام گسیخته و پیامدهای زیانبار آن برای ساکنان این مناطق به شمار می رود.

تخریب زمین در نواحی خشک و نیمه خشک ناشی از عوامل متعددی چون تغییرات اقلیمی و فعالیت های انسانی را بیابان زایی می گویند و از آن به عنوان یک معضل دنیای به خصوص در کشورهای توسعه نیافته در سطح بین المللی نام برده می گردد. این مهم مجمع عمومی سازمان ملل را بر آن داشت تا در 1974 میلادی نخستین قطعنامه رسمی را برای جلب نظر ملت ها به منظور رویارویی با بیابان زایی تصویب کند و بدین ترتیب پس از برگزاری نشست های متعدد، متن کنوانسیونی را در 17 ژوئن 1994 میلادی تدوین نهایی کرد و آن را به جامعه دنیای عرضه داشت و اینگونه 17 ژوئن روز دنیای بیابان زدایی نام گرفت.

در ایران نیز با توجه به شرایط اقلیمی و عوامل انسانی از قبیل افزایش جمعیت، چرای مفرط، برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی، آلودگی آب های زیرزمینی از راه پساب های صنعتی، شهری و کشاورزی، تغییر کاربری زمین، مدیریت نامناسب مراتع و مدیریت غیراصولی زمین های کشاورزی، پدیده بیابان زایی رشد فزاینده ای دارد، به طوری که 1.2 درصد از خشکی های دنیا و 3.08 درصد مناطق بیابانی دنیا را در خود جای داده است و بر این پایه حدود 61 درصد از مساحت کشور در اقلیم خشک و فراخشک واقع شده است که 3.1 برابر درصد دنیای (19.6 درصد) است. بر همین پایه به منظور رویارویی با بیابان زایی، احیای منابع تجدید شونده و توسعه پوشش گیاهی ناحیه های بیابانی، ایران در گروه نخستین کشورهایی بود که به عضویت این کنوانسیون درآمد.