نسخه خطی 584 ساله دیوان حافظ رونمایی شد - مجله سامی

کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی آستان قدس رضوی در این مراسم با اشاره به نگهداری 8200 نسخه خطی با موضوع ادبیات در مرکز نسخ خطی کتابخانه آستان قدس رضوی اظهار کرد: از این تعداد، 166 نسخه خطی مربوط به دیوان حافظ است.

سیدرضا صداقت حسینی نسخۀ رونمایی شده در این مراسم را قدیمی ترین نسخه خطی دیوان حافظ موجود در این مرکز خواند و اضافه نمود: این نسخه به خط نستعلیق خوش 14 سطری و در 186 برگ به وسیله عبدالرحمان خوارزمی در نوزدهم شعبان سال 859 و تنها 67 سال پس از وفات حافظ شیرازی کتابت شده که به شماره 51069 در گنجینۀ رضوی به ثبت رسیده است.

وی در تشریح بعضی ویژگی های رسم الخط این دیوان توضیح داد: کاربرد ک به جای گ، ج به جای چ، ب به جای پ، حرف اضافه به متصل به واژه بعد، قرار دادن سه نقطه زیر حرف س و دو نقطه زیر حرف ی و بعلاوه اتصال فعل است به واژه قبل، در این نسخه مشاهده می گردد و در فاصله میان دو غزل، کتیبه زرین با عبارت و له ایضا مشاهده می گردد.

555 نسخه خطی دیوان حافظ در کتابخانه های ایران

بعلاوه مرتضی عمرانی، مدرس دانشگاه پیغام نور در این مراسم، در باب دیوان حافظ اظهار کرد: هیچ دیوانی همانند دیوان حافظ به لحاظ تعدد در نسخه وجود ندارد؛ به طوری که 555 نسخه خطی از این دیوان در کتابخانه های سطح ایران موجود است که از این تعداد 166 نسخه در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می گردد.

وی در ادامه، به آنالیز نسخه خطی دیوان حافظ در دانشگاه پنجاب لاهور پرداخت و با بیان اینکه این نسخه، مهم ترین سند زندگی حافظ است، اضافه نمود: عبارت عربی و ماده تاریخ وفات حافظ در این نسخه هم خوانی دارد و این در حالی است که در دیگر نسخ، این تطابق به چشم نمی خورد.

عمرانی ادامه داد: پس از این نسخه، دیگر صاحبان تذکره از تخیلات خود یا به طور غیر مستقیم از گفته های گلندام به توضیح زندگی حافظ شیرازی در مقدمه پرداخته اند.

این محقق با اشاره به اینکه این نسخه در نیمه اول قرن نهم کتابت شده است، اظهار داشت: نسخه خطی دیوان حافظ دانشگاه پنجاب به لحاظ تاریخ کتابت در رتبه 17 واقع شده است.

عمرانی افزود: در این نسخه خطی سه قصیده در وصف حضرات معصومین (ع) و 6 پاره در مدح حضرت رضا (ع) مشاهده می گردد که نشان از شیعه بودن حافظ یا ارادت این شاعر به اهل بیت (ع) دارد.

وی در بیان دیگر ویژگی های دیوان حافظ نسخۀ دانشگاه پنجاب گفت: این نسخه از حیث بسامد شعری در رتبه نخست و از لحاظ داشتن مقدمه جامع در رتبه سوم واقع شده است. بعلاوه هیچ گونه افتادگی در اوراق و واژه ها در این نسخه دیده نمی گردد.

این پژوهشگر تأکید کرد: این نسخه خطی اولین نسخه از دیوان حافظ است که در مقدمۀ آن نام محمدگلندام ذکر شده است.