فرش انگلیسی هنری با الهام از فرش شرقی - مجله سامی

تاریخچه فرش انگلیسی در انگلستان

در گذشته گلدوزی یک تفریح انگلیسی برای اشراف و راهبه های زن بود. در زمان سلطنت ملکه الیزابت اول بافندگان فرش از مناطقی از فرانسه که فرشبافی در آن رایج بود به انگلستان آورده شدند. فرش های انگلیسی بر اساس تکنیک های مورد استفاده در بافت قالی و فرش های شرقی بافته می شدند، اما طرح ها و رنگ بندی فرش انگلیسی در آن موقع اغلب مطابق با سبک های گلدوزی انگلیسی بود.

در تاریخ آمده است که ملکه الینور کاستیل در قرن سیزدهم، پس از ازدواج با پادشاه ادوارد اول در انگلستان، فرش های زیادی را از سرزمین خود اسپانیا به انگلستان آورد. بسیاری از این فرش ها منحصراً از گرانادای اسپانیا بودند و در انگلستان بسیار محبوب شدند. چون فرش های اسپانیایی پرزدار بودند و طرح و رنگ غنی داشتند که در انگلستان تازه و تازه بود.

به طورکلی فراوری فرش گره دار انگلیسی که به تقلید از فرش های شرقی به خصوص ترکیه، بافته شده بود و به وسیله مهاجران فنلاندی به انگلستان آغاز شد. این فر ش ها متعلق به سال های 1570 تا 1630 میلادی هستند. این تقلیدها از نقوش فرش های شرقی در دو دسته جا می گیرند:

• کپی کردن طرح هندسی از ترکیه و آناتولی
• ترکیب طرح های فرش هندی و ایرانی و اضافه کردن تزیینات رایج در دوره الیزابت به فرش انگلیسی
• بیشتر فرش های دستباف و سوزن دوزی اولیه، تقلیدی از طرح های فرش های ترکی بودند.
• بعضی از فرش های اولیه با دست بر روی پایه های کتان و تار و پوددار بافته می شدند.

به طور کلی در انگلستان، تقاضا برای فرش تا اواسط قرن چهاردهم بسیار کم بود. قدیمی ترین فرش انگلیسی دستباف به سال 1570 برمی گردد.

فرش انگلیسی در قرن هفدهم

در قرن هفدهم شهر آکس مینستر در جنوب انگلستان که به شهر فرش بافی معروف است، یک مدل فرش خاص می بافتند. خریداران این فرش ها معمولا اشراف زادگان بودند که برای خانه های اشرافی خود فرش می خریدند.

• سیستم بافت فرش ماشینی آکس مینستر به این صورت بود که انگشت مکانیکی، نخ پرز را بین تار قرار می داد و آن را نگه می داشت تا زمانی که پودگذاری گردد. به این ماشین های فرش بافی بدون دوخت آکس مینستر می گفتند.
• فرش های آکس مینستر سنگین، تخت و بدون پرز در ورسستر شایر بافته می شدند.
• فرش های آکس مینستر معمولاً برای بخش موسیقی در ساختمان کلاه فرنگی پادشاهی برایتون، سرای چاتسورس و کاخ وارویک بافته می شد.

در این زمان نقطه عطف مهمی در توسعه صنعت فرش بافی و فرش انگلیسی در فرانسه رخ داد. در سال 1685 لغو فرمان نانت در زمان پادشاه لویی چهاردهم باعث شد، بسیاری از بافندگان بسیار ماهر و کارگران پروتستان مطلع، در کارخانه سلطنتی به علت تحمل مذهبی بیشتر از پروتستان ها به انگلستان مهاجرت نمایند.

در طول سلطنت جیمز دوم پادشاه انگلستان ساکنان فرانسوی الاصل آزاد بودند که بافندگی فرش را انجام بدهند و به حرفه خود ادامه دهند. بسیاری از بافندگان فرش مهاجر، از فرانسه در جنوب انگلستان ساکن شدند و در ایجاد صنعت بافت فرش انگلیسی با استانداردهای بالا، یاری کردند.

ویژگی فرش ویلتون انگلستان

فرش سلطنتی ویلتون در اوایل قرن هجدهم بسیار پیروز بود، فرش های فراوری شده در ویلتون محبوب بودند و تقاضا برای فرش ویلتون در انگلیس و خارج از کشور زیاد بود.

• فرش های ویلتون جذابیتی کاملاً غربی دارند. آن ها دارای یک زیبایی شناسی نسبتاً ویکتوریایی هستند که قطعاً در نوع خود سلطنتی است.
• نقوش اصلی به کار رفته در این قالی ها، از طرح هایی به سبک ایرانی الهام گرفته شده است. اما به طور کلی تحت تاثیر جنبش های هنری انگلیس است و برای تکمیل فضای داخلی مدرن و امروزی طراحی شده اند.
• آن ها با پالت های رنگی گرم و نقوش منحصربه فرد خود، این توانایی را دارند که حتی در سخت ترین فضاها، حس سلطنت را القا نمایند.

فرش انگلستان در قرن هجدهم

در اواسط قرن هجدهم، با افزایش تقاضا در سراسر امپراتوری، دیگر کارخانه های فرش بافی در انگلستان رونق بیشتری یافتند. عملیات تجاری سازی فرش در کارخانه فرش آکس مینستر، کارخانه اکستر، کارخانه فرش فولهام، فرش کیدرمینستر، کارخانه فرش مورفیلد و کارگاه فرش پدینگتون پدیدار شد.

در سال 1757 هر دو توماس وینی (از آکس مینستر) و توماس مور (از مورفیلد) در مسابقه انجمن سلطنتی هنر برای فراوری فرش که برای ایجاد استاندارد طراحی بالا، برای فرش های بافته شده در انگلستان سازماندهی شد، جوایزی را کسب کردند.

در اواخر قرن هجدهم، توماس وینی آغاز به بافت فرش دستباف در آکس مینستر کرد. طرح های این فرش های دستباف انگلیسی، از نقوش آدم و یونانی، رومی بود.

رابرت آدام، طراح نئوکلاسیک، طرح هایی را برای فرش های انگلیسی بر اساس موزاییک های کف رومی و سقف های خزانه داری آن موقع ارائه داد. فرش انگلیسی با طرح برادران آدام در مورفیلد (کارخانه فرش بافی توماس مور) و آکس مینستر (کارخانه فرش بافی توماس وینی) و همراسیت (شرکت فرش بافی ویلیام موریس) در انگلستان فراوری شد.

اغلب طرح این قالی ها مشابه طرح برجسته کاری روی سقف اتاق هایی بودند که قرار بود قالی ها در آن ها قرار داده شوند. رنگ این طرح ها خاکستری، آبی کمرنگ و یشمی بود.

فرش انگلستان از قرن هجدهم به استقلال در طراحی در رقابت با فرش های فرانسه دست یافت.

• در بافت فرش انگلیسی از رنگ های سبز، زرد طلایی، دارچینی و مسی استفاده شد و این استقلال در انتخاب رنگ فرش انگلیسی، به نوعی استقلال طلبی در مقایسه با فرش های فرانسوی محسوب می شد.
• در فرش انگلستان اصولا به غیر از دوره ای که طراحی فرش تحت تاثیر قالی های ترکی، عثمانی بود، نقوش هندسی و شکسته جایگاه و محبوبیتی پیدا نکرده است.

فرش انگلستان در قرن نوزدهم

در قرن نوزدهم، فراوری فرش های دستباف با توسعه فراوری پرقدرت فرش های پرزدار ماشینی رو به رکود رفت. در آغاز قرن نوزدهم فرش های انگلیسی همچنان برای اشراف انگلستان و خارج از آن سفارش داده می شد. در همان زمان، فرش های ماشینی به طور گسترده برای طبقه میانه آغاز به فراوری کردند که به نوبه خود آن ها را ارزان تر و در دسترس تر کرد.

در اواسط قرن نوزدهم رقابت شدید کشورهای بافنده شرقی و اروپایی، باعث کاهش تقاضا برای فرش های انگلیسی شد. اما در اواخر دهه نهضت هنرها و صنایع دستی به رهبری ویلیام موریس، صنعت فرش دستباف در انگلستان را تقویت کرد. طرح های فرش شرکت موریس بسیار بدیع بود و به علت ادغام نقوش گل انگلیسی با طرح های الهام گرفته از شرق، محبوبیت پیدا کرد. شرکت او تا قرن بیستم به فراوری فرش ادامه داد.

فرش های شرکت موریس با فرش های دست بافتی که در اواخر قرن نوزدهم در ایرلند فراوری می شدند، رقابت داشت. الکساندر مورتون و شرکت، یک فراورینماینده نساجی اسکاتلندی، بافندگی را در بخش کشاورزی دونگال تأسیس کرد تا جایگزینی ارزان تر برای فرش های هنری و صنایع دستی پیروز ویلیام موریس ایجاد کند.

به فرش های دونگال به وسیله دولت بریتانیا، یارانه پرداخت می شد و از نیروی کار ارزان تر ایرلندی برای فراوری فرش هایی با کیفیت، رنگ و طرح خوب استفاده می شد. در نتیجه فراوری فرش دونگال بسیار پیروز بود و طراحان تحسین شده را برای مشارکت در سبک ها و نقوش فرش جذب کرد.

برای تماشا آگهی های فرش در خبرنگاران کلیک کنید

ویژگی های فرش انگلیسی

فرش های انگلیسی عمدتاً دارای پایه های نخی هستند، اگرچه بعضی از نمونه های اولیه دارای پایه های پشمی یا کنفی هستند.

• در بافت فرش انگلیسی ترکیبی از پشم با پود کنفی، کتان یا جوت نیز استفاده می گردد.
• در این فرش ها از گره ترکی (متقارن) استفاده می گردد.
• فرش های انگلیسی امروز با کیفیت بالایی ساخته می شوند.
• ابعاد این فرش ها 9 فوت در 6 فوت تا میزان های بزرگتر متغیر است. درصد کمی از فرش های انگلیسی در ابعاد 6 فوت در 4 فوت نیز فراوری شده اند.

سلیقه مردمان انگلیسی در انتخاب فرش

دانستن سلیقه مرمان هر منطقه در انتخاب کالاهای گوناگون از جمله فرش، یاری می نماید تا مطلعی لازم برای راه یافتن به بازارهای هر کشور را داشته باشیم. به این ترتیب فراوریاتمان محصور در جغرافیای خودمان نمی ماند.

• خریداران انگلیسی فرش هایی به رنگ های طبیعی و آرام را می پسندند.
• معمولا در انگلیس، فرش های کوچک و میانه شامل قالیچه و کناره و پرده ای و 2*3 متری و 5/2*2 متری و 7/2*1/3 و به اندازه کم 4*3 متری و 3*3 متری و 5/3*5/2 متری مورد تقاضا است.
• در بازار انگلیس، قیمت فرش نقش بسیار عمده ای را ایفا می نماید ولی برای مصرف نمایندگان خاص، رج شمار بالا و براق بودن، موضوع مهمی محسوب می گردد.
• برای فرش های عتیقه نیز مشتریان زیادی در این کشور وجود دارد.
• برندهای معتبر فرش انگلیس مانند: برینتون و ویکتوری توانسته اند با توجه ویژه به تناسب کیفیت و قیمت تمام شده فرش، همچنان زنده بمانند و بخشی از بازار انگلیس را در اختیار داشته باشند. بعلاوه در سال های اخیر شرکت های انگلیسی توجه ویژه ای به بازارهای صادراتی و گران دنیا داشته اند.
• میانه قیمت فرش های فراوریی انگلیس در سال های اخیر 15 پوند بوده است، در حالی که فرش های بلژیکی قیمتی در حدود 15/2 پوند داشته اند.

هیو مکی یکی از قدیمی ترین فراورینمایندگان فرش نفیس در انگلستان است. از زمانی که هیو مکی شرکت همنام خود را در سال 1903 راه اندازی کرد، به عنوان یکی از برندهای قابل اعتماد فرش در صنعت به رشد خود ادامه داد.

فرش های امروزی آکس مینستر هم در انگلستان به نام فرش های تافتینگ فراوری می گردد. این فرش ها به ویژه در در مکان های ویژه از جمله کلارنس هاوس، برایتون پاویون، ورزشگاه تویینکهام بازار خوبی دارد.

آگهی های فرش را در خبرنگاران ببینید