راهکارهای درمان اگزما دست و معرفی برترین پماد و کرم - مجله سامی

اگزمای دست چیست؟

قبل از هر چیز به پاسخ این سوال می پردازیم که اگزما چیست؟ اگزما دست که به آن درماتیت دست هم می گویند یک عارضه پوستی رایج است و افراد زیادی با این مشکل دست و پنجه نرم می نمایند. عواملی مثل ژنتیک، عوامل حساسیت زای محیطی و عوامل تحریک نماینده پوست نقش مهمی در ایجاد این عارضه و تشدید شدن علائم آن دارند.

این عارضه پوستی معمولا در افرادی که در بخش های نظافت، آشپزی، آرایشگری، مراقبت بهداشت و درمان و مشاغل فیزیکی مثل کارگری و… کار می نمایند بیشتر دیده می گردد. چون در این نوع از مشاغل افراد با مواد شیمیایی و سایر محرک های پوست، بیشتر در تماس هستند.

اگزمای دست نوعی از درماتیت تماسی است که به دلیل وجود محرک های شیمیایی در محیط ایجاد می گردد. اگزمای دست با درماتیت آتوپیک یا اگزمای نومولار تفاوت دارد. این دو مورد بر اثر عوامل ژنتیکی و فاکتورهای محیطی ایجاد می شوند.

اگزما دست به خاطر عوامل محرکی که دارد معمولا به ندرت بچه ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

اگزمای دست واگیردار نیست. در نتیجه نمی توانید از کسی اگزمای دست بگیرید یا اینکه فرد دیگر را مبتلا کنید. اما علائم این بیماری می تواند به اعتمادبه نفس افراد آسیب بزند یا اینکه مانع از انجام برخی وظایف در شغلشان گردد. به مرور زمان اگزمای دست می تواند باعث خشک شدن شدید پوست، ضعیف شدن سیستم ایمنی، عود کردن گاه به گاه بیماری و ضعیف شدن سد دفاعی پوست گردد.

برخی از علائم و نشانه های اگزما دست با برخی از بیماری های پوستی دیگر هم شباهت دارد. حتی واکنش آلرژیک، آلرژی های غذایی و پسوزیاریس می توانند علائم مشابه داشته باشند. پس برای تشخیص دقیق بیماری خود حتما باید به متخصص پوست مراجعه کنید.

علائم اگزما دست

تمام انواع اگزما باعث خارش و قرمزی پوست می شوند. اما در برخی موارد مثل اگزمای دست یا اگزما کف دست ممکن است علائم شما کمی متفاوت باشند. برخی از علائم اگزمای دست عبارت اند از:

• پوسته پوسته شدن، پولکی شدن و بلند شدن پوست دست
• قرمزی
• خارش پوست در نواحی آسیب دیده
• درد
• خشکی شدید پوست

نوع خاصی از اگزمای دست به نام پومفولیکس (pompholyx) یا اگزمای دیسیدروتیک (dyshidrotic) وجود دارد که باعث ایجاد تاول های کوچک و خارش دار در کف دست می گردد. اگزمای دیسیدروتیک بیشتر در زنان دیده می گردد. برای درمان این نوع از اگزمای دست باید به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

دلیل اگزما دست چیست؟

اگزما به مجموعه ای از بیماری های پوستی می گویند که باعث التهاب، خارش و تحریک پوست می گردد. به نظر می رسد که لین عارضه پوستی ناشی از فعالیت بیش ازمقدار سیستم ایمنی بدن باشد. وقتی عاملی سیستم ایمنی بدن را تحریک می نماید، این عارضه پوستی نمایان می گردد.

یک تحقیق در سال 2016 نشان داد که افراد مبتلا به اگزما بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت های پوستی مثلا زگیل، سندرم پای ورزشکار و تبخال هستند.

محققان خاطرنشان می نمایند که این واکنش به این دلیل است که بدن به مقدار کافی فیلاگرین ندارد. فیلاگرین پروتئینی است که سد محافظ پوست را حفظ می نماید.

دلیل اگزما هنوز ناشناخته است. محققان بر این باورند که عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد این عارضه دخیل هستند. در ادامه به آنالیز برخی از عواملی می پردازیم که می توانند باعث تحریک یا بدتر شدن اگزمای دست شوند.

مواد شیمیایی و محرک

افرادی که کارشان مستلزم قرار گرفتن مداوم در معرض آب، حلال ها، مواد شوینده، سایر مواد شیمیایی، گرما، سرما یا اصطکاک است، بیشتر در معرض ایجاد اگزما روی دست های خود هستند. مثلا در کارکنان بخش مراقبت های بهداشتی و درمان، آرایشگران، نظافتچی ها، کارگران ساختمانی، آشپزها و افرادی که در زمینه فراوری کار می نمایند، اگزمای دست شایع تر است.

آب

شستن و خشک کردن مکرر دست ها ممکن است خطر ابتلا به اگزمای دست را افزایش دهد.

حتی زمانی که فرد دست های خود را خشک می نماید، مقداری آب روی پوست باقی می ماند. هم زمان که این آب تبخیر می گردد، چربی طبیعی پوست را کاهش می دهد. شست وشوی مداوم دست ها با آب داغ می تواند منجر به کاهش بیشتر این چربی ها و ایجاد اگزما گردد. پس همواره به جای آب داغ از آب ولرم بهره ببرید.

علاوه بر این، شستن مداوم دست ها و داشتن سد پوستی ضعیف می تواند فرد را مستعد ابتلا به آلرژی کند.

استرس

زمانی که فرد استرس دارد، بدن دو هورمون به نام های کورتیزول و اپی نفرین فراوری می نماید. این هورمون ها سیستم ایمنی را سرکوب نموده و باعث التهاب پوست می شوند.

گاهی اوقات سطح بالای استرس می تواند باعث ایجاد اگزمای دیسیدروتیک در فرد گردد. این شکل رایج از اگزما باعث ایجاد تاول های خارش دار روی پوست می گردد.

سرمای هوا و کم آبی بدن

هوای خشک و تغییرات ناگهانی دما در زمستان می تواند پوست را کم آب کند و باعث تشدید اگزما گردد. حتی قرار گرفتن در محیط بسته که دمای هوای بالایی دارد و خیلی گرم است، می تواند باعث خشکی پوست گردد.

چه کسانی دچار اگزمای دست می شوند و چرا؟

برخی از انواع اگزما خصوصا انواع رایج آن، در زنان بیشتر از مردان دیده می گردد.

اگزمای دیسیدروتیک در بزرگسالان جوان تر، معمولاً بین سنین 20 تا 40 سال شایع تر است. افراد ممکن است یک بار تشدید اگزمای دیسیدروتیک را تجربه نمایند، اما در بازه های زمانی طولانی تر، این عارضه عود می نماید و دوباره بهبود می یابد.

فلزات، به ویژه نیکل، یک محرک رایج برای اگزمای دست هستند. استرس هم یکی دیگر از محرک های اگزما است. مواد شوینده به خصوص در لباسشویی می تواند باعث تشدید اگزما گردد. آلرژی های فصلی مانند تب یونجه و هوای گرم و مرطوب از دیگر دلایل تشدید اگزما است.

عرق کردن کف دست می تواند اگزما کف دست یا تشدید کند یا باعث بروز آن گردد. همینطور انجام کارهایی مثل آرایش مو یا مراقبت های بهداشتی که در آن دست های خود را مرتب می شویید، از دیگر دلایل تشدید اگزما است.

هر محرک خارجی یا محرکی که بر سیستم ایمنی تأثیر بگذارد، می تواند بر پوست هم تأثیر بگذارد.

روش های درمان اگزما دست

برترین درمان برای اگزما دست اجتناب کردن از عواملی است که باعث ایجاد اگزما می شوند.

باید آنالیز کنید و کشف کنید که کدام عامل یا کدام ماده باعث تحریک پوستتان شده و اگزما را ایجاد نموده است. سپس باید در محل کار یا خانه از این مواد یا محرک ها اجتناب کنید. مهم ترین نکته ای که باید بدانید این است که در مراقبت از دست و اجتناب از عوامل محرک، استمرار داشته باشید. مراقبت روزانه از پوست برترین روش برای پیشگیری از ابتلا به اگزما است.

اگر فکر می کنید یک ماده یا محرک در محیط اطراف شما یا در محل کار باعث بروز اگزما می گردد می توانید به پزشک مراجعه کنید تا برای شما تست حساسیت انجام دهد. با انجام این تست تعیین می گردد که دقیقا کدام عامل یا ماده این مشکل را برای شما ایجاد می نماید. پزشک بعلاوه می تواند رفتارها و عادت هایی را که منجر به اگزما می شوند به شما شرح دهد یا یاری کند که آن را تغییر دهید.

در برخی موارد پزشک ممکن است درمان های دارویی را هم توصیه کند. در ادامه به نکات مهم برای درمان اگزمای دست اشاره می کنیم و نمونه هایی از داروهایی که تجویز می گردد معرفی می کنیم. فقط توجه داشته باشید که این داروها باید به وسیله پزشک به شما توصیه شده باشند و طبق نظر پزشک مصرف کنید.

نکات پایه و اصلی برای کنترل اگزمای دست

• موقع شستن دست به جای آب داغ فقط از آب ولرم بهره ببرید. بهتر است شوینده هایی که استفاده می کنید فاقد عطر و رایحه باشند.
• دست ها را به آرامی با حوله خشک کنید و حوله را روی پوست دست نمالید. فقط با گذاشتن و برداشتن حوله، دست ها را خشک کنید. بلافاصله از کرم مرطوب نماینده برای دست ها بهره ببرید؛ به خصوص در صورت ابتلا به اگزما کف دست.
• برترین مرطوب نماینده ها آن دسته از مرطوب نماینده هایی هستند که چربی بیشتری دارند؛ مثلا انواع کرم ها و پمادها. کنار هر روشویی در خانه یک کرم مرطوب نماینده بگذارید که استفاده از آن را نباید فراموش کنید.
• اگر ضدعفونی کردن دست ها ضروری نیست، از روش های بدون احتیاج به آب برای تمیز کردن دست بهره ببرید. مثلا از ژل های تمیز کردن دست بهره ببرید.
• از شوینده ها و پاک نماینده های آنتی باکتریال که حاوی الکل و حلال ها هستند تا زمانی که ضروری نیست استفاده نکنید. به خصوص وقتی اگزمای دست شما عود نموده است.
• همواره دستکش نخی همراهتان داشته باشید تا از دست های خود محافظت کنید. برای انجام بسیاری از کارهای روزمره مثلا گذاشتن لباس در ماشین لباسشویی و… از دستکش بهره ببرید. وقتی دستکش ها کثیف شدند حتما آن ها را با شوینده های بدون رنگ و بدون رایحه بشویید.
• اگر اگزما انگشت دست ندارید، انگشت های دستکش را ببرید تا راحت تر بتوانید با آن کار کنید. برای فصل های گرم سال هم می توانید دستکش های بدون انگشت بهره ببرید.
• اگر قرار است با موادی کار کنید که رطوبت دارند، از ترکیب دستکش های وینیل و نخی بهره ببرید. بعد از انجام کار دستکش ها را بیرون بیاورید، دست را خشک کنید و بعدا برای کار دیگر دوباره دستکش تازه بهره ببرید.
• اگر با مواد غذایی مثل سیب زمینی، پیاز، فلفل، گوشت و میوه های اسیدی مثل مرکبات و گوجه کار می کنید از دستکش یک بار مصرف بهره ببرید و بعد از استفاده آن را دور بیندازید.
• موهای خود را با دستکش شامپو بزنید. برخی مواد تشکیل دهنده شامپوها می تواند محرک اگزما باشد.
• موقع انجام کارهای خانه و قبل از شستن و خشک کردن دست ها، اگر حلقه و انگشتر دارید در بیاورید. مواد محرک می توانند زیر انگشتر و حلقه جمع شوند و محرک بیماری اگزما دست باشند.
• لباس و ظرف را با دست نشویید. از ماشین ظرف شویی و لباس شویی بهره ببرید. اگر چاره ای جز شستن با دست ندارید، از دستکش های بلند بهره ببرید تا آب داغ به دست های شما آسیب نزند.
• وقتی اگزمای دست شما رفع شد، روی دست ها وازلین بزنید و در طول شب دستکش بپوشید.

نکاتی درباره پیشگیری از اگزمای دست در محل کار

بسیاری از افراد در محل کار دچار اگزما می شوند. در محل کار شما ممکن است عوامل زیادی محرک اگزما باشند. با رعایت این نکات می توانید از ابتلا به اگزما دست در محل کار پیشگیری کنید:

• در محیط کار از مواد محرک تا جایی که امکان دارد دوری کنید؛ این مواد شامل شوینده های صنعتی دست، شوینده های بدون احتیاج به آبکشی، شوینده های آنتی باکتریال و… این شوینده ها معمولا حاوی الکل و حلال هستند که اصلا برای دست های مبتلا به اگزما مناسب نیست.
• در محیط کار از دستکش های متناسب با شرایط بهره ببرید. بهتر است که دستکش های لاستیکی و پلاستیکی دارای پوشش داخلی نخی باشند یا یک دستکش نخی زیر آن ها دست کنید. این دستکش نخی را مرتب بشویید.
• همواره شوینده دست ملایم، کرم مرطوب نماینده و داروهای خودتان را همراه داشته باشید.
• لباس، دستکش، ابزار و سطوح در محل کار خود را همواره تمیز نگه دارید.
• زخم های که روی دستتان وجود دارد حتی اگر کوچک هستند درمان کنید. برای پیشگیری از ورود مواد محرک و آلرژی زا حتما روی زخم ها را بپوشانید.

درمان دارویی

برخی از داروها می توانند در بهبود اگزمای دست موثر باشند. برای دریافت درمان های دارویی حتما به پزشک مراجعه کنید.

• کورتیکواستروئیدهای موضعی: این کرم ها یک گزینه درمانی رایج برای افراد مبتلا به بسیاری از انواع اگزما هستند. با این حال، برخی از این کرم ها بسیار قوی هستند و می توانند عوارض جانبی ناخواسته ای مانند نازک شدن پوست ایجاد نمایند.
• مهارنماینده های کلسینورین: این داروها سیستم ایمنی را سرکوب می نمایند تا به کاهش التهاب و خارش یاری نمایند. برخلاف کورتیکواستروئیدهای موضعی، باعث نازک شدن پوست یا عوارض جانبی مشابه نمی شوند.
• قرص های آنتی هیستامین: برخی از افراد برای کاهش خارش، آنتی هیستامین های آرام بخش مصرف می نمایند. این قرص ممکن است باعث خواب آلودگی و اختلال در هماهنگی گردد، بنابراین پزشک ممکن است مصرف آن را فقط قبل از خواب توصیه کند.
• آنتی بیوتیک های موضعی: می توانند زخم های باز و عفونت های باکتریایی مرتبط با اگزمای دست را درمان نمایند. با این حال، آنتی بیوتیک های بدون نسخه می توانند باعث اگزما شوند، بنابراین مهم است که ابتدا با پزشک مشورت کنید.
• درمان UV: این درمان به کاهش خارش و التهاب اگزمای دست ملایم در بچه ها و بزرگسالان یاری می نماید.
• پمادهای ضد باکتری: این پمادها عفونت های ناشی از اگزمای دست را درمان می نمایند. از این پماد روی زخم ها و پوست ترک خورده استفاده می گردد.
• مرطوب نماینده های بر پایه وازلین یا گلیسیرین: این مرطوب نماینده ها موجب بهبود پوست ترک خورده می شوند. ابتدا دست ها را در آب خیس کنید، سپس آن ها را خشک کنید و از مرطوب نماینده بهره ببرید. برای 30 دقیقه دستکش بپوشید.
• داروهای بیولوژیک: فراورینمایندگان این داروها را از مولکول های پیچیده مشتق شده از موجودات زنده می سازند. داروهایی که اگزما را درمان می نمایند شامل gusacitinib و dupilumab هستند.

درمان های طبیعی

با درمان های طبیعی زیر می توانید بیماری اگزما دست و علایم آن را کاهش دهید یا احتمال بروز آن را کمتر کنید.

• کمپرس های مرطوب: این کمپرس ها می توانند التهاب را کاهش داده و از خارش جلوگیری نمایند.
• ژل آلوئه ورا: آلوئه ورا خاصیت ضد باکتریایی و ضد میکروبی دارد. یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که این ماده به بهبود زخم ها نیز یاری می نماید.
• عسل: این ماده طبیعی ارزشمند به کاهش ضایعات اگزما و بهبود سوختگی ها و زخم ها یاری می نماید.
• مرطوب کردن منظم پوست: این کار خشکی را از بین می برد و سد پوستی را محکم تر می نماید که می تواند به جلوگیری از عفونت یاری کند.
• روغن نارگیل: حاوی اسید لوریک است که می تواند به مبارزه با باکتری ها و ویروس ها یاری کند. می توانید از روغن نارگیل به عنوان مرطوب نماینده بهره ببرید.
• روغن آفتابگردان: این روغن دارای خواص ضد التهابی و ترمیم نماینده زخم است. اگر آن را روی پوست مرطوب بمالید، به ویژه پس از حمام کردن، مثل مرطوب نماینده است.
• مکمل های روغن ماهی: یک تحقیق در سال 2016 نشان داد که مصرف اسیدهای چرب امگا 3 از ماهی های چرب مانند سالمون و ساردین می تواند پوست ملتهب را تسکین دهد.

عوارض اگزمای دست چیست؟

اگزما می تواند باعث عفونت باکتریایی گردد. عفونت باکتریایی ثانویه وزیکول ها یا تاول های اگزما می تواند منجر به سلولیت، لنفانژیت (lymphangitis) و سپتیسمی (septicemia) گردد. ممکن است تغییراتی در ناخن با بروز برآمدگی عرضی، ضخیم شدن، تغییر رنگ و حفره ایجاد گردد. اگزمای دست باعث مرگ و میر نمی گردد ولی عوارض آن ممکن است زندگی روزمره شما را مختل کند.

معرفی پماد و کرم برای اگزمای دست

هر چقدر کرم ها و پمادها حاوی آب بیشتری باشند، احتمال اینکه شرایط اگزمای شما بدتر گردد بیشتر است. مرطوب نماینده ها معمولاً آب بیشتری نسبت به چربی دارند و هنگامی که آب تبخیر می گردد، پوست را خشک می نماید. برترین پماد برای اگزمای پوستی، پمادهای چرب مانند وازلین است. حتما شرحات محصول را بخوانید تا تعیین گردد کدام مرطوب نماینده کمترین مقدار آب را دارد.

در ادامه چند کرم و پماد مناسب برای اگزما دست را معرفی می کنیم. غیر از کرم و پماد می توانید از برترین روغن برای اگزمای پوستی هم بهره ببرید.

کرم ترمیم نماینده کنلامکس مدل ضد اگزما

کرم ترمیم نماینده اگزاسین مدل eczema-control

کرم اگزما و ضدخارش هیدرودرم مدل soothing

کرم اگزما درماتین باریج اسانس

کرم اگزما ژیناژن مدل soothing

کرم درمان اگزما اوسرین سری atopi-control

جمع بندی

اگزما دست یکی از عارضه های پوستی است که در فصل سرما تشدید می گردد. با نکاتی که در خصوص کنترل اگزما گفتیم و استفاده از محصولات معرفی شده می توانید اگزما را کنترل کنید. اگر تجربه ای از درمان و کنترل اگزمای دست دارید در بخش کامنت ها با ما در میان بگذارید.

منابع: Nationaleczema , Medicalnewstoday , Emedicine