روش اصولی نگهداری از گیاه بگونیا چیست؟ - مجله سامی

آیا نگهداری از گیاه بگونیا کار ساده ای است؟ در بین علاقه مندان به گیاهان زینتی، بعضی اعتقاد دارند که نگهداری از بگونیا ساده است و خود مجموعه ای بزرگ از این گیاه دارند. در مقابل، بعضی دیگر معتقدند که بگونیا گیاه پر دردسری برای نگهداری است. پاسخ این سؤال را باید در حد وسط این دو گروه پیدا کرد؛ از آنجایی که تقریباً هیچ محدودیتی برای فراوری انواع ارقام و هیبریدهای گیاه بگونیا وجود ندارد و ممکن است هر کدام برای نگهداری مسائل خود را داشته باشد، انواع ساده تر و کلاسیکی نیز در این جنس وجود دارند. در این مقاله درباره این گیاه گلدار زیبا و روش نگهداری از گیاه بگونیا می خوانید.

گونه های بگونیا

جنس بگونیا با نام علمی Begonia از خانواده Begoniaceae با دارا بودن بیش از 2000 گونه و بومی منطقه ها گرمسیری و نیمه گرمسیری یکی از متنوع ترین جنس های گیاهان گلدار است. واضح است که روش مراقبت از این گیاه به علت تنوع در گونه ها، هیبریدها و ارقام یکسان نیست. در ادامه به بعضی از انواع بگونیا اشاره می کنیم.

1. بگونیای عروس (Semperflorens)

این گونه با نام بگونیای مومی (Waxy) نیز شناخته می گردد. بگونیای عروس گل های زیبایی دارد. این گروه از بگونیا دارای ریشه فیبری است و به خاطر برآمدگی هایی از برگ های مومی و شکوفه های ریز رنگارنگشان ارزشمند هستند.

بگونیاهای مومی که معمولاً به صورت یکساله رشد می نمایند، معمولاً به عنوان گیاه بستر استفاده می شوند زیرا به سرعت تکثیر می شوند، به مراقبت و نگهداری کمی احتیاج دارند و در بیشتر فصل رشد با رنگ های زیادی که دارند، توجه همگان را به خود جلب می نمایند. بعلاوه نگهداری از آن ها در گلدان و سبدهای آویز عالی است. گل های بگونیای عروس معمولاً به رنگ های قرمز، صورتی، زرد، گل بهی و قرمز گلی شکوفا می گردد.

• زمان گل دهی: بهار تا پاییز
• احتیاج به نور: نیمه سایه تا آفتاب کامل
• ارتفاع رشد: 15 تا 30 سانتی متر

2. بگونیای عصایی

این نوع از بگونیا معمولا با نام بگونیای بال فرشته شناخته می گردد. بگونیای عصایی گیاهی همواره سبز و چند ساله است که عادت به رشد مستقیم و رو به بالا دارد. این گیاه دارای ساقه های چوبی با مفاصل بامبو مانند است. بگونیای عصایی به علت شکل چشم نواز و بعلاوه برگ ها و گل های جذابی که دارد، پرورش داده می گردد. بگونیاهای بال فرشته از گیاهان آپارتمانی محبوب هستند.

• زمان گل دهی: فصلی
• احتیاج به نور: نیمه سایه
• ارتفاع رشد: تا 45 سانتی متر

3. بگونیای غده ای

بیشتر باغبانان با بگونیاهای غده ای آشنا هستند. این گروه از بگونیا مجموعه ای بزرگ و متنوع از گل های خوش رنگ و تابستانی با گلبرگ های مومی دارد. بگونیاهای غده ای با غده های ضخیم خود که آب و مواد مغذی را ذخیره می نمایند معین می شوند. این گونه بگونیا عمدتاً به خاطر گل های پر زرق و برق پرورش داده می گردد و برای کاشت در سبدهای آویزان، گلدان ها، باغچه ها و موارد دیگر ایده آل است.

• زمان گل دهی: تیرماه تا اوایل مهرماه
• احتیاج به نور: نیمه سایه
• ارتفاع رشد: 30 تا 60 سانتی متر

4. بگونیای ریشه افشان

این نوع بگونیا بیشتر به خاطر شاخ و برگش پرورش داده می گردد و بسیاری از گونه های آن شبیه انواع بگونیای رکس هستند. این گروه بگونیا با برگ های بزرگ و اغلب رنگارنگ حاصل ریزوم های ضخیمی است که در امتداد سطح خاک رشد می نمایند. این گروه صدها گونه و هزاران رقم و هیبرید را در بر می گیرد. گل های آن هم معمولاً سفید یا صورتی هستند.

• زمان گل دهی: فصلی
• احتیاج به نور: نیمه سایه تا سایه کامل

5. بگونیای رکس

بگونیای رکس زیرمجموعه وسیعی از بگونیاهای ریزوماتوز است و بیشتر از اینکه گیاه باغی باشد، به عنوان گیاهان آپارتمانی رشد داده می گردد. جذابیت اصلی این گونه در شاخ و برگ های آن است. به همین علت آن را بگونیای نقاشی شده یا برگ فانتزی نیز می نامند. شاخ و برگ این گیاه با ترکیب رنگ ها و بافت های برجسته سه گانه زیبایی را ارائه می دهد که در محیطی با شرایطی ساده مانند گلدان پشت پنجره نیز رشد می نماید.

گونه هایی مانند پری و ملکه نقره ای دارای برگ های متالیک هستند که با رنگ های سبز، بنفش، یا قرمز افشان نمایان می شوند. قد کوتاه بگونیاهای رکس آن ها را برای کشت به عنوان گیاهان تراریومی ایده آل می نماید و نگهداری از آن ها به این روش باعث کاهش آبیاری می گردد.

• زمان گل دهی: در تمام طول سال (در داخل خانه) و شکوفه های کوچک
• احتیاج به نور: نیمه سایه
• ارتفاع رشد: 15 تا 50 سانتی متر

6. بگونیای مشعل صورتی

بگونیای مشعل صورتی یک گیاه چند ساله پر جنب و جوش و گرمسیری است که گل های قرمز درخشان و شبیه شعله های آتش دارد. شاخ و برگ های آن نیز به همان میزان چشم گیر هستند. بگونیای مشعل صورتی برگ های سبز و قلبی دارد که اغلب با قسمت زیرین مایل به قرمز معین می شوند.

• زمان گل دهی: بهار و پاییز
• احتیاج به نور: نور روشن و غیرمستقیم
• ارتفاع رشد: 25 تا 30 سانتی متر

نگهداری از گیاه بگونیا

بذر بگونیا یکی از کوچک ترین دانه های گیاهان گلدار است. تنها 25 گرم از بذر بگونیا می تواند تا 1میلیون نهال فراوری کند که در محیط های خاص مسائلی را در پی دارد.

مراقبت از بگونیا در شرایط مساعد خاک نسبتاً آسان است. بعلاوه می توانید بگونیا را در داخل خانه پرورش دهید اما تامین احتیاجهای نور و رطوبت آن ممکن است چالش برانگیزتر باشد.

نور

بگونیا در محیط های گرم رشد می نماید اما بسته به گونه آن، ممکن است به نور کامل یا کم خورشید احتیاج داشته باشد. بیشتر بگونیاها زمانی که در منطقه ای با آفتاب صبح و سایه بعدازظهر کاشته شوند برترین رشد را دارند. نور خورشید باید مناسب باشد تا خاک مرطوب و سالم باقی بماند. بگونیا را در زیر نور مستقیم خورشید در منطقه های که تابستان های سوزان را تجربه می نمایند نکارید.

خاک

بگونیا نسبتاً به هر خاک با زهکشی خوب مقاوم است. خاک این گیاه را مرطوب نگه دارید اما آن را بیش از حد متراکم و اشباع نکنید زیرا ممکن است باعث پوسیدگی آن گردد. اگر باغچه یا محوطه باغ حاوی خاک غنی از مواد آلی نیست، آن را با کود غنی کنید. هنگام پرورش بگونیا در گلدان یا سبدهای آویزان، از مخلوط خاکی از خاک برگ، لوم باغی و ماسه درشت بهره ببرید تا به حفظ رطوبت و زهکشی خاک یاری کند. خاک مخلوط گلدانی در صورت در دسترس نبودن می تواند جایگزین خاک برگ گردد.

آب

خاک را به طور مداوم مرطوب نگه دارید اما آن را غرقابی نکنید. اگر چند سانتی متر اول خاک خشک باشد، می توان فهمید که بگونیا به آب بیشتری احتیاج دارد. قبل از آبیاری مجدد اجازه دهید خاک بگونیا کاملاً خشک گردد زیرا محیط مرطوب یا خیس ممکن است باعث پوسیدگی ریشه آن گردد. بعلاوه به جای برگ ها روی پایه گیاه آب بریزید زیرا مرطوب شدن شاخ و برگ باعث رشد قارچ می گردد.

دما و رطوبت

بگونیا به علت محیط بومی خود در منطقه ها گرم و مرطوب رشد می نماید. بسته به اینکه قصد دارید بگونیا را به صورت یکساله یا چند ساله نگهداری کنید، این گل ها در فضای باز در منطقه های که دمای آن بالای 15 درجه سانتی گراد باقی می ماند یا در داخل اتاقی که آب و هوای آن کنترل می گردد، رشد می نمایند. استفاده از یک رطوبت ساز در داخل خانه می تواند به شبیه سازی آب و هوای مرطوب محیط بومی بگونیا یاری کند و رشد آن را به عنوان یک گیاه چند ساله آسان تر سازد.

کود

بگونیا به کود احتیاج دارد. برای رشد بهتر این گیاه، آن را هر دو هفته یکبار با کود 10-10-10 یا 20-20-20 تغذیه کنید. استفاده از کود نیتروژن بالای 10-10-5 در اوایل فصل و یک کود ماهیانه اضافی در طول فصل رشد هم می تواند در شکوفه دادن بگونیا و تحریک رشد تازه مؤثر باشد.

تکثیر بگونیا با قلمه

بگونیا می تواند به صورت یک ساله یا چند ساله رشد کند اما هنگام انتقال دادن گیاهان یکساله به داخل خانه، این گیاهان اغلب دچار شوک می شوند یا دچار رشد علفی می شوند. بنابراین تکثیر گیاهان تازه یک راهکار آسان و موثر در چنین شرایطی است. بگونیا بسته به گونه های مختلف روش تکثیر متفاوتی دارد اما اغلب استفاده از قلمه ها ساده ترین راه برای تکثیر گیاه است. در ادامه نحوه تکثیر بگونیا با استفاده از قلمه های ساقه یا برگ را می خوانید:

• در فصل بهار با استفاده از یک چاقوی تمیز یا قیچی باغبانی قلمه های 10 سانتی متری را از زیر یک گره از ساقه بگونیا جدا کنید. برای این کار ساقه های بالغ را انتخاب کنید.
• برگ های پایینی را جدا کنید و در صورت تمایل هر قلمه بریده شده را در یک هورمون ریشه زایی فرو کنید.
• گلدانی را با خاک با زهکشی خوب پر کنید و از انگشتان یا وسیله ای برای ایجاد سوراخ های عمیق بهره ببرید.
• قلمه های ساقه را در هر سوراخ قرار دهید و به آرامی اطراف آن ها را با خاک پر کنید.
• برای حفظ و افزایش رطوبت، یک کیسه پلاستیکی را روی کل گلدان بدون تماس با ساقه یا برگ قرار دهید. اجازه دهید هوا در گیاه گردش کند.
• تا زمانی که قلمه ها ریشه دار شوند خاک آن را مرطوب نگه دارید. این اتفاق حدود سه تا چهار هفته طول می کشد. شش تا هشت هفته بعد، گیاهان را به گلدان اصلی خود منتقل کنید.

در صورت تکثیر با برگ بزرگ، برگ بالغ را با چاقوی تیز در جایی که به ساقه متصل شده، ببرید. انتهای برگ را به صورت نقطه ای برش دهید و روش تکثیر بگونیا به وسیله قلمه ساقه را انجام دهید.

تکثیر بگونیا با بذر

کاشت بذر در سینی استارتر، گلدان یا کانتینر گزینه های تکثیر بگونیا با بذر هستند.

• از سینی استارتر برای کاشت بذرها بهره ببرید. سینی را در زیر نور غیر مستقیم خورشید قرار دهید تا به جوانه زنی یاری کند.
• بگونیا به هوای گرم، معمولاً حدود 20 تا 25 درجه سانتی گراد احتیاج دارد تا خاک مرطوب و سالم بماند.
• پس از حدود سه هفته، نهال ها باید ظاهر شوند.
• به دادن نور طبیعی به نهال ها ادامه دهید یا آن ها را در زیر نور لامپ رشد پرورش دهید. شب ها چراغ ها را خاموش کنید تا نهال ها استراحت نمایند.
• هنگامی که نهال ها هر کدام دارای دو برگ شدند، محیط تازه آن ها را طوری مهیا کنید که فضایی برای رشد بیشتر داشته باشد.
• پس از یک ماه رشد کود اضافه کنید و بگونیاها را پس از آخرین یخبندان به محل نهایی خود پیوند دهید.

تعویض گلدان بگونیا

برای تعویض گلدان، صبر کنید تا خطر یخبندان از بین برود. گلدانی با سوراخ های زهکشی انتخاب کنید و آن را با خاک گلدان مخلوط با کمپوست پر کنید. گلدان را بسته به نوع احتیاج نوری خاص بگونیا در جایی قرار دهید که آفتاب کامل یا سایه داشته باشد. با توجه به میزان گیاه، ابتدا در پی گلدان های کوچکتر باشید و زمانی که احتیاج به گلدان مجدد دارند، به تدریج یک میزان آن را بالا ببرید. بگونیاهای گلدانی را در زمستان در آب و هوای سردتر که دما کمتر از 10 درجه سانتی گراد است، به داخل خانه بیاورید.

زمستان گذرانی

مراقبت در زمستان به گونه بگونیا بستگی دارد. بگونیاهای غده ای برای حفظ رشد احتیاج به آبیاری کمی دارند. آبیاری مکرر باعث رشد تازه یا پوسیدگی پیازهای آن ها می گردد. در صورت ادامه رشد به هرس جوانه های ضعیف ادامه دهید و آبیاری را تا بهار متوقف کنید. غده های کپک زده یا پوسیده را هم جدا کنید. بگونیاهای فیبری یا ریشه دار در زمستان مانند سایر گیاهان آپارتمانی رشد می نمایند، به این معنی که به نور غیر مستقیم خورشید، خاک سالم و مرطوب و آبیاری کم احتیاج دارند. مواظب باشید که گیاهان با نور مستقیم یا حرارت زیاد نسوزند. مطمئن شوید که یخبندان نهایی فصل گذشته و بعد از آن، گیاهان را به بیرون از اتاق منتقل کنید. البته این کار را به تدریج انجام دهید تا گیاه بگونیا بتواند خود را با دمای تازه سازگار کند.

آفات و بیماری های رایج بگونیا

بگونیا در محیط مرطوب و بدون گردش هوای مناسب یا در خاک غرقابی، مستعد ابتلا به بیماری هایی از جمله پوسیدگی ساقه، سوختگی بوتریتیس و سفیدک پودری می گردد.

وجود آفات ممکن است برای بگونیاها مشکل ساز باشد زیرا این گیاهان به صابون های حشره کش حساس هستند. بنابراین پیشگیری بسیار مهم است. شپشک های آردآلود، کنه های عنکبوتی، فلس ها و تریپس اغلب آفات بگونیا به شمار می روند.

کلام آخر

بگونیا یک انتخاب ایده آل برای آپارتمان نشینانی است که در پی جلوه دادن به فضای زندگی خود هستند. گونه های متنوع بگونیا، احتیاجهای نگهداری اندک و توانایی رشد در نور محدود، این گیاه را به یک گیاه محبوب در میان علاقه مندان به یک گیاهان آپارتمانی تبدیل نموده است. با آگاهی از احتیاجهای مراقبتی و پرورش بگونیا در خانه خود، می توانید از زیبایی و سرزندگی آن لذت ببرید و به راحتی فضای آپارتمان خود را طراوت ببخشید.

منابع: thespruce , hgtv , westcoastgardens