5 زنگ خطر خراب شدن حافظه SSD - مجله سامی

حافظه های SSD چطور خراب می شوند؟

برخلاف هارد دیسک های HDD، حافظه های SSD دیسک های چرخان فیزیکی ندارند، پس مسائل و خرابی آن ها هم با هارد دیسک های قدیمی فرق دارد. در حالی که گفته می گردد قطعه حافظه درایو های SSD با خرابی مکانیکی روبرو نمی گردد، اما ممکن است قطعات تشکیل دهنده دیگر با چنین مسئله ای روبرو شوند.

حافظه های SSD به یک خازن و منبع انرژی احتیاج دارد که مستعد خرابی هستند، به ویژه در شرایطی که برق انتقال یافته به آن ها نوسان داشته باشد یا ناگهان قطع گردد. در واقع، اگر شرایط قطعی برق پیش بیاید ممکن است حتی داده های موجود در این حافظه ها هم آسیب ببینند، حتی اگر خود درایو SSD به صورت کامل از کار نیفتاده باشد.

مشکل دیگری که برای این حافظه ها پیش بینی می گردد این است که آن ها چرخه خواندن/ نوشتن اطلاعات محدودی دارند؛ مسئله ای که تمام انواع فلش مموری ها هم با آن درگیر هستند.

با وجود تمام چیزهایی که گفته شد، باید بدانید که عمر حافظه های SSD کوتاه نیست و حتی می توانند بیشتر از احتیاج شما هم فعالیت نمایند؛ پس جایی برای ترس و اضطراب وجود ندارد. در واقع، اگر در چند سال اخیر یک حافظه SSD خریده اید، نباید خیلی نگران مشکل محدودیت خواندن/نوشتن اطلاعات باشید؛ زیرا تحقیقات نشان می دهند که حافظه های SSD تازه نسبت به مدل های قدیمی در این زمینه کمتر آسیب پذیری دارند.

به هر حال، چرخه خواندن/ نوشتن اطلاعات بر توانایی شما در نوشتن اطلاعات روی درایو SSD تأثیر خواهد گذاشت. تا زمانی که بتوانید اطلاعات را بخوانید، می توانید آن ها را بازیابی کنید. اما باز هم بد نیست که بدانید آیا به انتها عمر حافظه SSD خود نزدیک شده اید تا بتوانید به موقع آن را با یک درایو تازه جایگزین کنید.

چطور سلامت حافظه های SSD را آنالیز کنیم؟

برخلاف هارد دیسک های قدیمی، حافظه های SSD در هنگام خرابی سروصدای قابل توجهی فراوری نمی نمایند تا شما را از وجود مشکل مطلع نمایند. بنابراین، برترین و قابل اعتمادترین روش این است که از نرم افزارهایی بهره ببرید که سلامت این نوع حافظه ها را آنالیز می نمایند.

کاربران سیستم عامل ویندوز می توانند از نرم افزار CrystalDiskMark برای آنالیز سلامت حافظه SSD سیستم خود یاری بگیرند. گزینه مناسب برای کاربران macOS استفاده از Smart Reporter Lite است و کاربران لینوکس هم می توانند از Hard Disk Sentinel استفاده نمایند. اما علاوه بر این نرم افزارها، نشانه های مختلفی هم وجود دارند که می توانند علائمی از خرابی حافظه SSD در نظر گرفته شوند.

1. خطاهای حاوی Bad Block

مانند bad sector در هارد دیسک های قدیمی، در حافظه های SSD هم با مفهومی به نام bad block روبه رو هستیم. این یعنی رایانه سعی دارد اطلاعات را یادداشت و ذخیره کند، اما زمان زیادی طول می کشد و در انتها هم عملیات با شکست روبرو می گردد، در نتیجه سیستم با پیام خطا روبرو می گردد.

از نشانه های رایج bad block می توان به نمونه های زیر اشاره نمود؛

• فایل در درایو مد نظر خوانده یا نوشته نمی گردد.
• سیستم احتیاج به تعمیر پیدا می نماید.
• برنامه های فعال اغلب فریز می شوند یا در اجرا دچار مشکل می شوند.
• در هنگام انتقال فایل ها با خطاهای پی در پی روبه رو می شوید.
• به صورت کلی و به ویژه در هنگام دسترسی به فایل های حجیم، سیستم به کندی فعالیت می نماید.

اگر هر یک از نشانه های بالا را مشاهده کردید، بهتر است از یکی از نرم افزارهای موجود برای آنالیز سلامت درایو خود بهره ببرید. اگر مسئله ای یافت شد، برترین کار این است که ابتدا از فایل ها و اطلاعات خود پشتیبان (Backup) تهیه کنید و سپس در پی جایگزین کردن درایو فعلی با یک درایو SSD تازه باشید.

2. فایل های خوانده یا نوشته نمی شوند

bad block به دو روش می تواند فایل های شما را تحت تأثیر قرار دهد؛

• سیستم در هنگام نوشتن داده ها روی درایو bad block را شناسایی می نماید و سپس از نوشتن داده ها خودداری می نماید.
• سیستم پس از نوشتن داده ها bad block را شناسایی می نماید و سپس از خواندن داده خودداری می نماید.

اگر سناریوی اول پیش آمد، داده های شما هرگز نوشته نشده اند، در نتیجه آسیب هم ندیده اند. معمولا سیستم به صورت اتوماتیک این مشکل را حل خواهد نمود، اما اگر نشد یا نتوانست، احتمالا باید با ذخیره کردن داده ها در محلی دیگر یا کپی کردن آن ها در فضای ابری و ری استارت کردن رایانه و سپس ذخیره مجدد آن ها در درایو مورد استفاده این مشکل را حل کنید.

در صورتی که سناریوی دوم پیش آمد، متأسفانه داده ها قابل بازیابی نخواهند بود. البته می توانید روش هایی را برای بازیابی داده ها از یک SSD خراب امتحان کنید، اما نباید زیاد به آن ها امیدوار باشید. معمولا bad block به این معنی است که داده های موجود در آن بلاک از دست رفته اند.

3. سیستم فایل احتیاج به تعمیر دارد

آیا تا به حال در هر یک از سیستم عامل های ویندوز یا macOS هشدار خطایی مانند تصویر بالا روی نمایشگر شما ظاهر شده است؟ گاهی ممکن است این اتفاق به علت خاموش نشدن صحیح رایانه به وجود بیاید. اما در غیر این صورت می تواند نشانه ای از ظهور bad block یا مشکل در پورت اتصال درایو باشد.

خوش بختانه، راه چاره این مشکل ساده است. ویندوز، macOS و لینوکس به ابزارهای تعمیر سیستم فایل خراب مجهز هستند. برای چنین خطایی، هر سیستم عامل شما را به ابزار مربوطه راهنمایی می نماید تا با پیمودن گام هایی بتوانید سیستم فایل را تعمیر کنید.

البته ممکن است در طول این فرایند بخشی از اطلاعات از دست بروند و بازیابی آن ها بسیار سخت باشد. بنابراین، بهتر است به صورت دوره ای از فایل های خود پپشتیبان تهیه کنید.

4. کرش های پی در پی در طول بوت شدن

اگر در هنگام بوت شدن رایانه با کرش روبرو می شوید اما پس از چند بار ریست کردن مشکل رفع می گردد، باید به درایو SSD خود مشکوک شوید. ممکن است علت این مشکل bad block باشد یا حتی نشانه ای از انتها عمر درایو باشد، پس بهتر است قبل از هر اتفاق بدتری از اطلاعات خود پشتیبان تهیه کنید.

برای آنالیز اینکه آیا کرش ها به علت بروز مشکل در درایو است یا نه، می توانید یکی از ابزارهای تشخیصی اشاره شده را دانلود و نصب کنید. اگر از داده های خود پشتیبان تهیه نموده باشید، می توانید درایو را فرمت و سیستم عامل را دوباره نصب کنید.

5. حافظه SSD به یک درایو Read-only تبدیل شده

این مشکل خیلی شایع نیست، اما برخی از کاربران آن را تجربه می نمایند. ممکن است درایو SSD شما از اجرای هرگونه عملیاتی که شامل نوشتن اطلاعات روی دیسک باشد جلوگیری کند، اما همچنان در حالت Read-only فعالیت کند. این درایو برای انجام هرگونه کاری، به عنوان یک درایو از بین رفته تشخیص داده می گردد، اما خوش بختانه حتی در این حالت هم می توان اطلاعات را بازیابی کرد.

پیش از این که درایو SSD را که فکر می کنید خراب است دور بیاندازید، سعی کنید آن را به عنوان یک هارد درایو اکسترنال یا درایو ثانویه به رایانه خود متصل کنید. البته پیش از این کار مطمئن شوید که سیستم عامل رایانه شما به وسیله این درایو بوت نمی گردد. اگر پس از استفاده از آن به عنوان درایو اکسترنال یا ثانویه باز هم با حالت Read-only روبرو شدید، می توانید ابتدا داده ها را بازیابی کنید و سپس درایو SSD را فرمت کنید.

چطور عمر حافظه SSD خود را افزایش دهیم؟

اگر حافظه SSD سیستم شما با مسائل بالا روبرو است و تشخیص می دهید که به انتها عمرش نزدیک شده است، یا اگر سال های زیادی است که از آن استفاده می کنید، برترین و مطمئن ترین راه برای حفظ اطلاعات شما این است که درایو فعلی را با یک درایو SSD تازه جایگزین کنید. در همین حال، می توانید به چند اقدام برای افزایش عمر درایو خود هم فکر کنید؛

• درایو را در معرض دمای بسیار زیاد قرار ندهید و رایانه خود را به یک سیستم خنک نماینده مناسب مجهز کنید.
• سعی کنید سیستم را از هرگونه نوسان، قطعی یا هر نارسایی الکتریکی دیگر دور نگه دارید.
• فضای خالی اضافی در درایو SSD خود داشته باشید تا بتواند داده ها را از bad blocks جابه جا کند.

اگر در پی تعویض درایو SSD سیستم خود هستید، پیشنهاد ما استفاده از M.2 SSD است که نسبت به استاندارد mSATA عملکرد سریع تری دارد.

منبع: Make Use Of