انواع اختلال خواب ؛ علائم و روش درمان - مجله سامی

بیماری اختلال خواب چیست؟ تا به حال برای شما پیش آمده است که برای چندین بار از خواب پریده باشید یا اصلا خواب تان نبرد یا اینکه وسط روز هوشیاری خود را از دست بدهید و دل تان بخواهد بخوابید؟ چرا اختلال خواب داریم؟ شاید مهم ترین دلیل آن استرس و افسردگی باشد. انواع اختلال خواب، علائم و راه حل های درمان آن چیست؟ با خبرنگاران همراه باشید.

بیماری اختلال خواب چیست؟ (Sleep disorder)

همانطور که می دانیم، خواب یکی از احتیاج های اصلی و ضروری انسان است، کمبود خواب می تواند عوارض زیادی برای بدن داشته باشد؛ آلزایمر، استرس، عدم تمرکز، کاهش یا افزایش غیر عادی وزن و … همه اینها می تواند نشانه های کوچک اما مهم برای اختلال خواب باشند.

به طور کلی، هر فردی باید 7 الی 8 ساعت مفید در طول شبانه روز به مغز خود استراحت بدهد و بخوابد؛ وقتی ساعت و میزان خواب شبانه شما به هم می ریزد، پای اختلال خواب و عوارض آن به زندگی شما باز خواهد شد. البته اختلال خواب می تواند به صورت های مختلف مثل کم خوابی یا پر خوابی در فرد ظاهر گردد که در بیشتر مواقع نشانه یک اختلال روانی (افسردگی) یا استرس است.

پیشنهاد مطالعه: برای اطلاعات بیشتر درباره بیماری استرس به مقاله درمان استرس و اضطراب به روش ساده مراجعه کنید.

علت اختلال در خواب

چرا ما دچار کم خوابی یا پر خوابی و مسائل شبیه آن می شویم؟ علت اختلال خواب چیست؟ همانطور که گفتیم، از دلایل مهم این عارضه، افسردگی و استرس است. همین استرس و اضطراب ساده اگر کنترل و درمان نگردد، می تواند عامل مهمی برای کابوس های شبانه، حرف زدن و راه رفتن در خواب، شب ادراری بچه ها ناشی از ترس و … باشد.

اختلال خواب بیماری است که هم در بزرگسالان و هم در بچه ها اتفاق می افتد و علائم و عوارض آن گروه های سنی مختلف را درگیر می نماید. از دلایل مهم و اصلی اختلال در خواب می توان به این موارد اشاره نمود:

• آلرژی و مسائل تنفسی

انواع مختلف از آلرژی ها، سرماخوردگی و عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی می توانند نفس کشیدن را در هنگام شب سخت نمایند؛ بنابراین، ناتوانی در تنفس به هر شکلی که باشد (به وسیله بینی) هم می تواند باعث مسائل خواب و از دست رفتن کیفیت آن گردد.

• نوکتوریا (تکرر ادرار شبانه)

یکی از علت های اختلال خواب در بچه ها همین است. نوکتوریا یا تکرر ادرار شبانه ممکن است باعث اختلال در کیفیت خواب به خصوص در بچه ها گردد. این عارضه می تواند به دلایل مختلفی مثل مصرف بیش از حد مایعات، عدم تعادل هورمونی، ترس و استرس و حتی فوبیا از تاریکی و … اتفاق بیفتد. شما در هنگام شب چند بار از خواب بیدار می شوید؟ اگر تکرر ادرار شما با خونریزی یا درد همراه است، حتما بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

• درد مزمن و التهاب مفاصل

اگر نقطه ای از بدن شما در هنگام شب درد داشته باشد (مثلا آرتروز مفاصل یا دندان درد) قطعا شما نمی توانید راحت بخوابید. این یک نشانه جدی است؛ از شایع ترین درد های مزمن شبانه، آرتروز، سندروم خستگی مزمن، فیبرومیالژیا (سندروم درد اسکلتی - عضلانی مزمن)، التهاب روده، سر درد و کمر درد است که می تواند باعث اختلال و بی نظمی در خواب شبانه گردد.

علائم اختلال در خواب

علائم اختلال خواب می توانند بسته به شدت و نوع آن متفاوت باشند. بسیاری از این علائم می توانند با بیماری های دیگر مثل افسردگی حاد در ارتباط باشند؛ بعضی از علائم شایع اختلال خواب:

• حرف زدن یا راه رفتن در خواب
• احساس خستگی مزمن
• احتیاج شدید به چرت زدن در طول روز
• تحریک پذیری ناشی از استرس و اضطراب
• نداشتن تمرکز کافی
• پرخاشگری ناشی از افسردگی شدید
• کاهش یا افزایش وزن

انواع اختلالات خواب

اختلال خواب هم مثل هر بیماری دیگری انواع مختلف دارد؛ مثلا ممکن است شما کم خواب یا پر خواب شوید یا با کابوس های شبانه دست و پنجه نرم کنید؛ انواع اختلال خواب شبانه و شایع:

• اینسومنیا (بی خوابی) یا اختلال هایپرسومنیا (پر خوابی)

به طور کلی، بی خوابی های شبانه و اختلالات خواب به هر دلیلی که ایجاد شوند، می توانند در سه حالت کلی خود را نشان دهند: بی خوابی مزمن که بیشتر از یک ماه طول می کشد، بی خوابی متناوب که به صورت دوره ای اتفاق می افتد و بی خوابی گذرا که فقط چند روز فرد را درگیر می نماید و خیلی زود رفع می گردد؛ این بیماری در میان آمریکایی ها بسیار شایع است.

اختلال بی خوابی می تواند به دلیل پرواز زدگی (jet leg)، استرس و اضطراب و به هم ریختن هورمون ها به خصوص در خانم ها یا مسائل گوارشی ایجاد گردد که البته قابل کنترل و درمان است. توجه داشته باشید که ممکن است این اختلال خود را با پر خوابی هم نشان بدهد که در این موارد معمولا علت شایع آن افسردگی است.

• آپنه خواب

آپنه خواب بروز وقفه های تنفسی در طول خواب است. این یک شرایط پزشکی جدی و هشدار دهنده است که باعث می گردد، بدن اکسیژن کمتری دریافت کند؛ همین مسئله باعث شب بیداری شما می گردد. ممکن است آپنه خواب با مسائل غده تیروئید و خروپف های شبانه هم مرتبط باشد.

• پاراسومنیاها (خواب پریشی)

پاراسومنیاها، گروهی از اختلالات خواب است که باعث حرکات و رفتار های غیر عادی در هنگام خواب می شوند؛ حرف زدن و راه رفتن در خواب، ناله کردن، کابوس های شبانه و از خواب پریدن ناگهانی، دندان قروچه یا فشردن فک ها روی هم و … از علائم شایع اختلال پاراسومنیاها است.

• سندروم پای بی قرار

سندروم پای بی قرار (RLS) یعنی احتیاج شدید به تکان دادن پا ها؛ این احتیاج گاهی اوقات با حس مورمور شدن و سوزش همراه است. تمام این علائم می توانند در طول روز هم اتفاق بیفتند که البته تکان دادن ناگهانی پا ها در خواب بسیار شایع است. شاید شما هم پرت شدن ناگهانی و لرزش پا در خواب را حس نموده باشید. RLS اغلب با مسائل سلامتی خاص از جمله بیماری پارکینسون مرتبط است اما علت دقیق آن تعیین نیست.

• نارکولپسی (فلج خواب)

نارکولپسی حملات خواب است که در طول روز هم می تواند اتفاق بیفتد. ممکن است شما در طول روز و به طور ناگهانی احساس خستگی و خواب آلودگی کنید و بدون اطلاع به خواب روید.

این شرایط با نام فلج خواب هم شناخته می گردد؛ یعنی این اختلال ممکن است در طول روز و به طور ناگهانی اتفاق بیفتد؛ مغز شما در شرایطی قرار بگیرد که هنگام صبح و بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب نتوانید اعضای بدن تان را حرکت دهید. هرچند نارکولپسی ممکن است به خودی خود رخ دهد اما معمولا به اختلالات عصبی خاصی مانند ام اس هم مرتبط است.

تشخیص اختلال در خواب

برای تشخیص این بیماری راه حل های مختلف پزشکی وجود دارد:

• پلی سومنوگرافی (تست خواب)؛ بازیابی سطوح اکسیژن، حرکات بدن و امواج
• الکتروانسفالوگرام: آنالیز فعالیت الکتریکی مغز
• آزمایش خون

درمان اختلال خواب در بچه ها و بزرگسالان

برای درمان اختلال خواب چه کنیم؟ اگر شما هم از دسته افرادی هستید که به دلیل بی خوابی های شبانه به جغد شب لقب گرفته اید یا با خوابیدن های مکرر و زیاد به یک فرد افسرده و تنبل شبیه شده اید؛ زمان تغییر رسیده است؛ طب سنتی و درمان های دارویی اختلال خواب شما را کنترل و درمان خواهند کرد. درباره درمان اختلال خواب چه می دانید؟ با ما همراه باشید.

• درمان دارویی و پزشکی اختلال خواب

اگر مشکل شما حاد باشد، پزشک برای شما دارو های خاص مثل قرص های خواب آور، مکمل های ملاتونین، داروی آلرژی یا سرماخوردگی، دستگاه تنفس یا جراحی (برای آپنه خواب) یا محافظ دندانی (معمولا برای دندان قروچه بچه ها) تجویز می نماید.

• درمان خانگی اختلال خواب

شاید از اولین اقدامات درمانی خانگی کاهش مصرف مایعات در هنگام شب و استفاده از رژیم غذایی مناسب باشد.

رژیم غذایی و خوراکی های ضد اختلال خواب

• سالاد کاهو با ماهی

یک سالاد کاهوی خواب آور و خوشمزه استرس شبانه شما را رفع می نماید و به شما آرامش می دهد. بهتر است برای وعده شام از سبزیجات فیبر دار و تازه به همراه ماهی بهره ببرید.

• ویتامین b6

تریپتوفان نوعی اسید آمینه پیش ساز هورمون سروتونین است که در بدن به ملاتونین(هورمون خواب) تبدیل می گردد. بهتر است قبل از خواب میان وعده های مقوی که سرشار از ویتامین B6 است، میل کنید؛ برای مثال می توانید تخمه آفتابگردان، موز یا جوانه گندم بخورید. این خوراکی ها به کیفیت خواب شبانه شما یاری می نمایند.

• نوشیدنی های خواب آور

شاید یکی از بهترین دمنوش های گیاهی خواب آور گل گاو زبان باشد که علاوه بر بهبود کیفیت خواب باعث می گردد تا استرس شما از بین برود و آرامش بیشتری داشته باشید البته مصرف دوغ طبیعی در وعده شام هم می تواند مثل یک دیازپام قوی عمل کند و شما را به تجربه یک خواب راحت و بی دردسر مهمان کند.

• خوراکی های حاوی منیزیم

منیزیم یک ماده طبیعی است که اثر آرام بخشی دارد. کمبود منیزیم باعث بروز مسائلی مثل اختلالات خواب، یبوست، لرزش یا گرفتگی عضلات، استرس و اضطراب، تحریک پذیری و درد می گردد. خوراکی های سرشار از منیزیم عبارتند از: حبوبات و مغز ها، سبزیجات برگ سبز، سبوس گندم، بادام و بادام زمینی و غلات کامل که بهتر است در وعده های غذایی شما گنجانده شوند.

در کنار تمام این موارد، یوگا و ورزش کردن منظم، تنظیم ساعت خواب، کاهش مصرف کافئین، الکل و … هم می توانند به درمان اختلال خواب یاری نمایند.